Girizgah

 Ben Çiğdem Yorgancıoğlu Bugün ekonomist şapkamla değil başka  şapkalarımla yazıyorum. Dünyaca ünlü ve dünyada en çok ülkeye hizmet verme alanında dünya birincisi olan bir havayolunun THY’nın eski eğitmeni olarak ,Bilişim Teknolojileri  Hukuki Ticari Sözleşmeleri Kıdemli Uzman Eğitmen ve  Adli Bilir Kişi olarak ve gerek dünya gezileri gerekse farklı kültürel ve eğitim projeleri için 107 farklı ülkeye yaşamı boyunca 3000 in üzerinde uçuş deneyimi yaşamış biri olarak ve hali hazırda Havacılık ve Denizcilik Sektörü  Riskleri ve Eğitimleri konusunda çalışmalar sürüdüren Havacılıkta CLC360 Educaction Eğitimleri ile Risk Mitigasyonları ve İnsan-Teknoloji-Otomasyon Hata Azaltma özelinde geliştirmeler yapan biri olarak yazıyorum bugün.

Karbon ayak izini kontrol altında tutmak kaydıyla hava taşımacılığı küresel anlamda sonsuz mikro ve makro ekonomik ve sosyal faydalar sunar insanlığa ve canlılık alemine. Turizmi, ticareti, bağlantıyı kolaylaştırır, ekonomik büyümeyi sağlar, istihdam yaratır, yaşam standartlarını iyileştirir, yoksulluğu azaltabilir, afet zamanları imdada yetişir ve  hızlı müdahale imkânı verir.Bugün biraz daha sivil havacılık üzerine odaklanalım Küresel çapta 100 binden fazla uçuş gerçekleşiyor yani uçak havalanıyor ve destinasyon piste iniyor, havacılık sektörü hayatımızın olmazsa olmazlarından ve göklerdeki istikballerimizden biri. Havacılık sektörü, verimliliği ve güvenliği artırmak için dijital sistemlerin ve ağların dahil edilmesiyle birlikte yıllar içinde teknolojide önemli ilerlemeler kaydetti. Ancak bu ilerlemelerle birlikte, özellikle siber riskler biçiminde yeni zorluklar ortaya çıktı. Havacılık sektöründeki siber riskler, sektördeki kritik sistemleri ve verileri hedef alan kötücül yazılım ve kötücül aktörlerin oluşturduğu potansiyel tehditleri ve güvenlik açıklarını ifade eder. Bu ifadeler emniyetli havacılık konusunda sibergüvenliğin önemine işaret ediyor.

Havacılık Sektöründe AI Yapay Zekanın(YZ) Gücü

Yapay Zeka (AI), havacılık sektöründe giderek daha önemli bir araç haline gelerek havayollarının çalışma, pilotların uçuş ve yolcuların seyahat etme biçimlerini devrim niteliğinde değiştiriyor. Güvenliği ve verimliliği artırmaktanın yanısıra müşteri deneyimini iyileştirmek  AI, havacılığın geleceğini şekillendiren unsurlardan sayılmakta.AI’nın havacılık sektöründeki olası sorunları oluşmadan önce tahmin ederek ve önleyerek güvenliği artırma yeteneği, AI destekli öngörücü bakım sistemleri, olası bakım sorunlarını belirlemek ve teşhis etmek için uçak sensörlerinden gelen verileri analiz edebilir ve havayollarının bunları proaktif bir şekilde ele almasını sağlayabilme kabiliyeti AI’ın müthiş faydası sayılabilir. Bu sayede, uçak arıza süresini en aza indirmeye, bakım maliyetlerini düşürmeye ve genel güvenliği iyileştirmeye yardımcı olur.Dahası, AI pilot eğitimini ve karar vermeyi geliştirmek için de kullanılıyor. AI destekli uçuş simülatörleri, çeşitli uçuş senaryolarını ve hava koşullarını doğru bir şekilde kopyalayabilir ve pilotların güvenli bir ortamda becerilerini pratik etmelerine ve geliştirmelerine olanak tanır. İlaveten, AI algoritmaları, pilotlara uçuşlar sırasında gerçek zamanlı yardım sağlayarak hava koşulları, hava trafiği ve uçak performansı gibi faktörlere dayalı olarak daha iyi kararlar almalarına yardımcı olabilir.Müşteri deneyimi açısından, AI yolcular için seyahat deneyimini kişiselleştirmek ve kolaylaştırmak için kullanılıyor. AI destekli sohbet robotları ve sanal asistanlar yolculara uçuş durumu, kapı değişiklikleri ve bagaj teslimi hakkında gerçek zamanlı bilgi sağlayabilir ve ayrıca uçuş rezervasyonu, koltuk seçimi ve yemek siparişi konusunda yardımcı olabilir. Bu yalnızca genel seyahat deneyimini iyileştirmekle kalmaz, aynı zamanda havayollarının müşteri memnuniyetini ve sadakatini artırmasına da yardımcı olur.Ayrıca, AI uçuş rotalarını optimize ederek, hava trafiği akışını yöneterek ve yoğun hava sahasındaki tıkanıklığı tahmin ederek hava trafiği yönetimini iyileştiriyor ve gecikmeleri azaltıyor. AI algoritmaları, büyük miktarda veriyi gerçek zamanlı olarak analiz ederek hava trafik kontrolörlerinin gökyüzünde verimliliği ve güvenliği en üst düzeye çıkaran bilinçli kararlar almasına yardımcı olabilir.Genel olarak, AI’nın havacılık sektöründeki gücü yadsınamaz. Güvenliği ve verimliliği artırmaktan müşteri deneyimini ve hava trafiği yönetimini iyileştirmeye kadar, AI havayollarının çalışma şeklini devrim niteliğinde değiştiriyor ve havacılığın geleceğini dönüştürüyor. AI teknolojisi gelişmeye devam ettikçe, havacılık endüstrisi üzerindeki etkisinin önümüzdeki yıllarda daha da güçleneceği açıktır.

TedbirSizseniz,  Havacılıkta Yapay Zeka ve Yeni Nesil Teknoloji  Türbülans Sahası

Bir yapay zeka sistemi hata yaparsa nelere yol açar ya da hata ve arızadan , sorumlu kimdir? Havacılıkta yapay zeka teknolojisinin etik bir şekilde ve yolcuların ve kamunun yararına uygun şekilde kullanılmasını sağlayabilecek bir yönetim şekli ve bakış açısı var mıdır ? CRM Ekip Kaynak Yönetimi ve CLC 360 Eğitim Metodolojisi bize ne gibi bakış açıları sunar ?

Yapay Zeka (AI), havacılık sektörü de dahil olmak üzere çeşitli endüstrilerde önemli ilerlemeler kaydetti. AI teknolojisi havacılıkta güvenliği, verimliliği ve müşteri deneyimini iyileştirmek için kullanıldı. Ancak AI’nın havacılık sektörü üzerinde olumsuz etkileri de olabilir.AI’nın havacılık sektörü üzerindeki olumsuz etkilerinden biri de iş kaybı potansiyelidir. AI teknolojisi ilerledikçe, pilotlar, hava trafik kontrolörleri ve bakım işçileri gibi havacılık endüstrisindeki birçok işin otomatikleştirilebileceği korkusu yayılmaktadır zira  bu, önemli sayıda insanın işini kaybetmesine yol açabilir ve bu da bu kişilerin ekonomisi ve geçim kaynakları üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olabilir. AI’nın havacılık sektörü üzerindeki bir diğer olumsuz etkisi de siber saldırı potansiyelidir. AI sistemleri, uçakların ve yolcuların güvenliğini tehlikeye atabilecek bilgisayar korsanlığına ve siber saldırılara karşı savunmasızdır. Havacılıktaki AI sistemlerine yönelik siber saldırılar, havacılık endüstrisi için ciddi sonuçları olabilecek kazalara, veri ihlallerine ve diğer güvenlik tehditlerine yol açabilir.Ayrıca, havacılıktaki AI teknolojisinin insan gözetimi ve karar alma eksikliğine yol açabileceği konusunda endişeler vardır. Yapay zeka değerli veriler ve içgörüler sağlasa da, kritik durumlarda son sözü insan pilotların ve hava trafik kontrolörlerinin söylemesi hala çok önemlidir. Tabi burada insan hatası azaltmanın önemini vurgulamak gerekir. Havacılıkta yapay zeka teknolojisine aşırı güvenmek, rehavete ve en çok ihtiyaç duyulduğunda insan müdahalesinin olmamasına yol açabilir.Ek olarak, havacılıkta yapay zeka teknolojisinin kullanımı etik endişeleri de beraberinde getirebilir. Örneğin, havacılıkta kullanılan yapay zeka algoritmalarının şeffaflığı ve hesap verebilirliği oldukça grift bir konudur.

Neticede , yapay zeka  ve yeni nesil teknolojiler havacılık sektörüne birçok fayda sağlama potansiyeline sahip olsa da, dikkate alınması gereken olumsuz etkiler de vardır. İş kaybı, siber saldırılar, insan denetiminin eksikliği ve etik endişeler, havacılıkta yapay zekanın potansiyel dezavantajlarından sadece birkaçıdır. Düzenleyicilerin, endüstri profesyonellerinin ve kamunun bu olumsuz etkileri dikkatlice değerlendirmesi ve havacılıkta yapay zeka teknolojisinin güvenli ve sorumlu bir şekilde kullanılmasını sağlamak için bunları ele almaya çalışması bunların uygun ekip kaynak yönetimi ve eğitimler sayesinde içselleştirilebileceği ve minimum hata ve kayıpla tüm havacılık operasyonlarının yönetilebileceğii benimsemesi  çok önemlidir.Şimdi konuyu Havacılıkta sibergüvenlik CLC360 eğitimlerin önemi ve CRM Ekip Kaynak Yönetiminin gerekliliği özelinde biraz daha açalım.

Dijital İkiz , Yapay Zeka ve Diğerleri : Siber Risklerde Önlemsizlik  Yeni Nesil Teknolojilerde Türbülans Sahası – Çözüm  CRM –CLC360 Odaklı Sibergüvenlik

Havacılıkta Siber Güvenlik  Odak Alanı -Giriş

Havacılık sektörü, verimliliği ve güvenliği artırmak için dijital sistemlerin ve ağların dahil edilmesiyle birlikte yıllar içinde teknolojide önemli ilerlemeler kaydetti. , sivil havacılık sektörü, sektörün verimliliğini ve kapasitesini artırma yolunda teknolojinin gücünden yararlanmayı amaçlayan çeşitli dijital dönüşümlerden geçmekte. Ancak bu ilerlemelerle birlikte, özellikle siber riskler tarafında yeni zorluklar ortaya çıktı. Havacılık sektöründeki siber riskler, sektördeki kritik sistemleri ve verileri hedef alan kötü niyetli aktörlerin oluşturduğu potansiyel tehditleri ve güvenlik açıklarını ifade eder. Yazının bu bölümü  havacılık sektöründeki siber risklere dair bazı dokunuşları mercek altına alacak .

Sivil Siberhavacılık Genel Görünüm Ve Bazı Tarihsel Dokunuşlar

Tarihsel olarak havacılık sektörü, birbirine bağlı sistemlere ve ağlara olan bağımlılığı nedeniyle siber saldırıların hedefi olmuştur. Havacılık sektöründe bilinen en eski siber saldırı örneklerinden biri, 1989’da bir bilgisayar üreticisindeki hoşnutsuz bir çalışanın FAA’nın hava trafik kontrol sistemleri tarafından kullanılan yazılımı sabote etmesiyle vuku buldu.  Sözkonusu  olay, kritik havacılık sistemlerinin kötü niyetli aktörlere karşı savunmasızlığını vurguladı ve gelişmiş siber güvenlik önlemlerine olan ihtiyacın altını çizdi. Dahası  havacılık sektörü teknolojiye ve birbirine bağlı sistemlere olan yoğun bağımlılığı nedeniyle siber saldırı riski altında olmayı sürdürdü. Teknoloji ilerledikçe, siber suçluların bu sistemlerdeki güvenlik açıklarından yararlanma yetenekleri de gelişti. Uçuşları durduran ve önemli aksamalara neden olan Polonya LOT Havayolları’na yönelik 2015 siber saldırısı, siber risklerin havacılık sektörü üzerindeki potansiyel etkisini vurguladı. Bu olay, sektörün siber güvenliği daha ciddiye alması ve bu tür tehditlere karşı korunmak için daha güçlü önlemler uygulaması için bir uyarı niteliğindeydi.

Havacılık sektöründeki siber riskler, güvenlik, operasyonel verimlilik ve finansal istikrar üzerinde önemli bir etkiye sahip olma potansiyeline sahiptir. Havacılıktaki siber risklerin en endişe verici yönlerinden biri, bir siber saldırının uçuş operasyonlarının güvenliğini tehlikeye atma potansiyelidir. Örneğin, bir bilgisayar korsanının bir uçağın sistemlerine yetkisiz erişim elde etmesi, kontrollerini manipüle ederek feci sonuçlara yol açabilir. Ek olarak, hava trafik kontrolü veya havayolu rezervasyon sistemleri gibi kritik sistemlerin kesintiye uğraması, havayolları, yolcular ve paydaşlar için yaygın etkilere sahip olabilir.

The International Civil Aviation Organization  yani Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO), havacılık siber güvenliğini ele alma çabalarının tutarlı, uyumlu, tüm havacılık alanlarını kapsayan ve uluslararası sivil havacılık öncelikleriyle uyumlu olması için uluslararası iş birliğini geliştirmek üzere uluslararası hava taşımacılığı topluluğu için ideal bir forumdur.ICAO’nun havacılık siber güvenliği konusundaki çalışmaları 2000’lerde başladı. Sivil havacılık sektörünün teknolojiye bağımlılığı zamanla arttıkça, ICAO girişimleri ve tartışmaları da tüm hava taşımacılığı sektörünü kapsayacak şekilde gelişti.Bu bağlamda, ICAO’nun havacılık siber güvenliği konusundaki çalışmaları bir başka yazının konusu olsun diyerek şimdilik sadece kuruma atıf yapıyorum. Bu arada havacılık siber güvenliği ile havacılık emniyeti, güvenliği ve verimliliği arasındaki bağlantıyı tanıyan önemli maddeler içeren kararları vurgulayan geçmiş  üç ICAO Meclisi, bu konuyu ele alırken yönetişim, iş birliği ve işbirliğine odaklanma dahil olmak üzere, ulusal ve uluslararası düzeylerde havacılık siber güvenliğine yönelik kesişen, bütünsel bir yaklaşım sağlamak için önemli sorunların ele alınması çağrısında bulunduğunu da hatırlatalım. 41. ICAO Genel Kurulu, Devletleri, sivil havacılığa yönelik siber saldırılarla başa çıkma yöntemi olarak Pekin Sözleşmesi 2010’u (Uluslararası Sivil Havacılıkla İlgili Hukuka Aykırı Eylemlerin Önlenmesine Dair Sözleşme) ve Pekin Protokolü 2010’u (Uçakların Hukuka Aykırı Ele Geçirilmesinin Önlenmesine Dair Sözleşmeye Ek Protokol) benimsemeye ve uygulamaya çağırmaya devam etti.

Havacılık sektöründeki siber riskler alanında etkili kişiler, sektörde siber güvenliğin önemi konusunda farkındalığı artırmada önemli bir rol oynamıştır. Bu kişilerden biri, uçak sistemlerindeki güvenlik açıklarını belirleme çalışmalarıyla ünlenen siber güvenlik araştırmacısı Chris Roberts’tır. Roberts’ın araştırması, modern uçak sistemlerinde bulunan güvenlik açıklarını vurguladı ve olası siber saldırılara karşı koruma sağlamak için gelişmiş siber güvenlik önlemlerine duyulan ihtiyacı vurguladı.Havacılık sektöründeki siber riskler alanında bir diğer önemli isim, siber riskleri değerlendirmek ve azaltmak için havayolları ve havacılık kuruluşlarıyla çalışan siber güvenlik uzmanı Robert A. Pearce’dır. Pearce’ın çalışmaları, havacılık sistemlerinin siber tehditlere karşı dayanıklılığını artırmaya yardımcı olarak sektör için siber güvenlik çerçeveleri ve en iyi uygulamaları geliştirmeye odaklanmıştır.

Avrupa Birliği’nin Genel Veri Koruma Yönetmeliği (GDPR) ve Siber Güvenlik Yasası gibi yasalar, havacılık sektöründeki kuruluşların hassas verileri korumak ve sistemlerinin güvenliğini sağlamada uymaları gereken net yönergeler belirlemiştir.Havacılık sektöründe siber riskler hukuku alanındaki kilit isimler arasında politika yapıcılar, düzenleyiciler, siber güvenlik uzmanları ve sektör paydaşları yer almaktadır. Bu kişiler havacılıkta siber güvenliği çevreleyen yasal ve düzenleyici ortamın şekillenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu etkili isimlerden biri de havacılık sektöründeki siber riskler konusunda kapsamlı yazılar yazmış bir siber güvenlik uzmanı ve yazar olan Tim Maurer’dir. Maurer’in araştırmaları ve savunuculuğu, havacılıkta siber güvenliğin önemi konusunda farkındalığı artırmaya yardımcı olmuş ve bu alanda daha güçlü yasa ve düzenlemelerin geliştirilmesine katkıda bulunmuştur

Diğer sektörlerde olduğu gibi Havacılıkta da küresel dijital altyapının bakış açılarında ve eğitimlerde ve dahi yönetişimde  paradigma değişimine doğru yol açtığı muhakkak. Bu değişimi öne çıkartan  şey yalnızca hızlı teknolojik gelişme değil, aynı zamanda sistemlerin ve ağların küresel düzeydeki benzeri görülmemiş düzeyde birbirine bağlı olmasıdır. Tüm Bunlar intradisipliner, bağlamsal ,ezbersiz bir CLC 360 Paradigm Shift Educaction gibi eğitimleri ve Ekip Kaynak Yönetimi gibi bir Yönetişim şeklini zorunlu kılıyor. Bilişsel ve Davranışsal CLC 36O EducAction eğitimleri kadar, CRM yani Ekip Kaynak Yönetimi Havacılıkta  siber tehditler dahil her nevi riskin yönetilmesinde kilit destek alanlarından biridir.  Havacılık alanındaki gelişmelere parale uçuş görevinin gerçekleşmesine katkı sağlayan unsurların da artmasıyla paralel olarak, insan faktörü kaynaklı kazalara sebep olan yönetim problemlerindeki artış, sözkonusu problemleri çözebilmeye yönelik pekçok bilimsel araştırmanın da önünü açmış, çeşitli programlar ve modeller oluşturulmuştur. Uçuş yönetiminde insan hatasını azaltma amaçlı, emniyetli uçuş görevleri yapılması hedeflenen bu programlarda ekip kaynak yönetimi; ekip koordinasyonu, iletişim ve liderlik becerileri konularında, ekiplerin eğitilmesinde etkili bir araç olmuş, gün geçtikçe daha önemli hale gelen, emniyetli, etkin ve verimli uçuş görevlerinin yapılmasında, uçuş yönetimine katkı sağlamaktadır. Ekip Kaynak Yönetiminin gerek ucuş emniyeti gerekse her tür havacılık sektöründe yaşanabilecek risklere ışık tutan , Varolan CLC 360 eğitimlerimde ilham alabileceğim vurgularını da keşfettiğim, Hava Kuvvetleri Komutanlığı’ndan emekli Aviyonik, Uçak Bakımı, Havaalanları, Uçuşa Elverişlilik ve Ticari Havacılık konularında yetenekli, İstanbul Üniversitesi’nden İnsan Kaynakları ve Çalışma Ekonomisi alanında doktora derecesine sahip güçlü operasyon uzmanı uçak mühendisi   Havayolları/havacılık sektöründe çalışma geçmişi kanıtlanmış deneyimli aktif THY pilot ve  Türk CRM-Ekip Kaynak Yönetiminin bence öncüsü  Dr.Murat Terzioğlu’nun gerek İstanbul Universtesi Arşivlerindeki tezi gerekse 3. Basımını yapan Ekip Kaynak Yönetimi  kitabının (Cinius Yayınları) kılavuz olabilme özelliğinin de atlanmaması gerektiğini düşünürüm.

Ne Gibi Siber Riskler Ve Ne Çeşit  Siber Açıklar Var ?

Tıpkı yapay zeka ve diğer yeni nesil teknolojilerde olduğu gibi,sanal ile karma gerçeklik (VR/MR) teknolojisindeki gelişmeler, insanlara yardımcı olabilecek 3D ortamda etkileşimli dijital ikiz tasarlama potansiyelinin yükseldiği bir çağın içinden geçmekteyiz. Karma gerçeklik (MR) tabanlı havalimanı dijital kule sisteminin, hava trafiği yönetim operasyonlarında yüksek potansiyel barındırmakta olan, hava trafiğinin  etkin biçimde izlenmesine ve yönetilmesine olanak tanıyan Dijital ikiz teknolojisi hava durumu, uçuş güzergahları , uçak hareketleri gibi veriler, dijital ikiz modelinde anlık olarak işlenmekte bu sayede trafik yoğunluğu, gecikmeler ve hava durumu gibi değişkenler proaktif bir şekilde yönetilmesi amaçlanmakta.

Olumlu bir bakış açısından, siber güvenlik teknolojisindeki gelişmeler havacılık sektörünün siber risklere karşı daha iyi savunma yapmasını ve potansiyel tehditleri azaltmasını sağlamıştır. Sektördeki kuruluşlar, siber güvenlik farkındalığını teşvik etmek için saldırı tespit sistemleri, şifreleme teknolojileri ve çalışan eğitim programları uygulanması dahil olmak üzere siber güvenlik önlemlerine büyük yatırımlar yapmıştır.Ancak, bu gelişmelere rağmen havacılık sektörü, gelişmiş kalıcı tehditler, fidye yazılımı saldırıları ve sosyal mühendislik taktikleri dahil olmak üzere gelişen siber risklerle karşı karşıya kalmaya devam etmektedir. Havacılık sistemlerinin birbirine bağlı yapısı, operasyonların artan dijitalleşmesiyle birleştiğinde, sektördeki siber güvenlik profesyonelleri için yeni zorluklar ortaya çıkarmaktadır.İleriye bakıldığında, havacılık sektöründeki siber risklerdeki gelecekteki gelişmelerin teknolojideki gelişmeler, düzenleyici gereklilikler ve gelişen tehdit ortamı tarafından yönlendirilmesi muhtemeldir. Sektördeki kuruluşların siber riskleri ele almada dikkatli ve proaktif olmaları, kritik sistemleri ve verileri korumak için siber güvenlik teknolojilerine ve stratejilerine yatırım yapmaları gerekecektir.

Kısaca ,Siber güvenlik, havacılık sektörü de dahil olmak üzere her sektörde giderek artan bir endişe kaynağıdır. Teknoloji gelişmeye devam ettikçe, havacılık sektörü çeşitli işlevler için giderek daha fazla dijital sistemlere bağımlı hale geliyor. Bu bağımlılık, verimlilik ve güvenlik açısından önemli faydalar sağlarken, siber tehditlere karşı yeni güvenlik açıkları da açtı. Havacılık sektöründeki siber riskler, uçuş sistemlerine sızmaktan operasyonları aksatmaya, hassas verileri çalmaya veya hatta güvenlik mekanizmalarını tehlikeye atarak fiziksel zarara yol açmaya kadar birçok biçimde olabilir. Modern uçak sistemlerinin birbirine bağlı yapısıyla, tek bir siber saldırının yaygın ve yıkıcı sonuçlara yol açma potansiyeli vardır.

Havacılık sektöründeki birincil siber risklerden biri, uçuş sistemlerine sızma tehdididir. Uçaklar daha dijital olarak entegre hale geldikçe, kötü niyetli aktörlerin navigasyon, iletişim ve motor kontrolleri gibi kritik sistemlere yetkisiz erişim sağlama riski artmaktadır. Başarılı bir saldırı, uçak üzerindeki kontrolün kaybedilmesine ve potansiyel olarak felaketle sonuçlanabilecek bir sonuca yol açabilir. Havacılık sektöründeki bir diğer önemli endişe ise yolcu verilerinin güvenliğidir. Havayolları yolculardan adlar, adresler, ödeme bilgileri ve seyahat güzergahları dahil olmak üzere çok miktarda kişisel bilgi toplar. Bu veriler, kimlik çalmak, dolandırıcılık yapmak veya diğer kötü niyetli faaliyetlerde bulunmak isteyen siber suçlular için birincil hedeftir. Bir veri ihlali yalnızca yolcular ve havayolları için mali kayıplara yol açmakla kalmaz, aynı zamanda sektörün itibarını zedeleyebilir ve tüketici güvenini aşındırabilir. Ayrıca havacılık sektörü, siber suçluların hassas bilgilere veya sistemlere erişmek için üçüncü taraf satıcıları veya hizmet sağlayıcıları hedef aldığı tedarik zinciri saldırılarına karşı da savunmasızdır. Bir tedarikçinin ağındaki bir ihlal, bilgisayar korsanlarına bir havayolunun sistemlerine arka kapıdan giriş sağlayarak saldırıları kolayca gerçekleştirmelerini sağlayabilir.

Dijital ikizler aracılığıyla sürekli izlenen havalimanlarında kullanılan ekipmanların ve altyapının,arızalar oluşmadan önce tespit edilerek önleyici bakım yapılabilmesi mümkün iken sibergüvenlik tehdit altına girerse olabilecek felaketleri düşünmek bile istemeyiz. operasyonel kesintiler en aza indirme, havalimanlarının verimliliği ve güvenliğini arttırma hedefinden uzaklaşıldığı gibi nasıl olsa bu sistemlerin mevcudiyetine güvenip rahatlığın da beraberinde getirdiği risk ile daha da savunmasız hale gelmek sözkonusu olabilir. Bu istenmeyen bir süreçtir kuşkusuz .Bir başka konu ,  yolcu akışını izleyerek havalimanlarındaki sıkışıklıkları önlemeye yardımcı olan, kişiselleştirilmiş hizmetlerin sunulmasını sağlayan,yolcuların havalimanlarındaki deneyimini  daha hızlı, daha güvenli ve daha konforlu hale getiren Dijital ikiz teknolojisi yazılımlarının her biri sibergüvenlik sahası ve aynı zamanda bilgi güvenliği sahasıdır.

Günümüzde havalimanlarının güvenliği, yolcular için olduğu kadar küresel güvenlik açısından da kritik bir öneme sahip. Dijital ikizler, havalimanlarındaki güvenlik kameralarından elde edilen verileri analizle potansiyel tehditleri önceden tespit edebilir. Bu sayede amaç, olası tehlikeleri minimize ederek yolcu güvenliği üst seviyeye çekmektir.Fakat bu sistem hacklenirse tam tersi bir operasyona da maruz kalabilir.Kelimenin tam anlamıyla bu duruma şayet tedbir alınmazsa “Güvenlikteki Güvensizlik” diyebiliriz. Öte yandan  sürdürülebilir havalimanları ve enerji verimliliği katmanına bakarsak, Dijital ikizlerin varlık alanlarından,akıllı enerji yönetim sistemleri, havalimanlarındaki enerji tüketimini optimize ederken, aynı zamanda yenilenebilir enerji kaynaklarının entegrasyonunu da kolaylaştması bakımından öne çıkmakta.Maliyetlerin düşürülmesinin yanısıra olumsuz çevresel etkileri minimuma indiren bu tablonun sibergüvenlik tehditi ile savrulması an meselesi.

Siber risk sizi müşterilerinize ve danışanlarınıza karşı sorumlu bırakabilir Düzenleyicilere maruz kalmanın yanı sıra, kişisel verilerin kaybı veya kötüye kullanımı havacılık sektöründeki paydaşların müşterilerinden ve danışanlarından yasal işlem görmesine yol açabilir.Birçok yargı bölgesinde yasal ortam, bu koşullarda daha geniş bir yelpazede dava açılmasına izin verecek şekilde gelişiyor. Örneğin, İngiliz mahkemeleri yakın zamanda bir davacının özel bilgilerin kötüye kullanımı nedeniyle haksız fiil davası açma yeteneğini kabul etti ve hiçbir maddi kayıp yaşanmamış durumlarda Veri Koruma Yasası 1998 kapsamında dava açılmasına izin verdi.Olumsuz siber olaylara yanıt vermenin içerdiği, etkilenen tüm müşterilere kredi izleme hizmetleri veya düzeltme planları sağlamayı içerebilen tali maliyetler de çok yüksek olabilir.. Siber risk fiziksel varlıkları da etkiler . Havacılık sektöründe kullanılan otomatik sistemlerin uçakların hacklenmesine ve uzaktan kontrol edilmesine olanak tanıyan ve potansiyel olarak felaketle sonuçlanabilecek zayıflıklar içerebileceği hususu her daim akılda tutulmalıdır .  Böyle bir saldırının uygulanabilirliği konusunda çok az sağlam kanıt olmasına rağmen, havacılığın artık her zamankinden daha fazla otomasyona bağımlı olduğu ve bu otomasyonun altında yatan siber güvenliğin uçaklar veya sonuç olarak yolcular ve diğer fiziksel varlıklar için hiçbir risk olmamasını sağlamada hayati önem taşıdığı yadsınamaz.

Siberriskleri Yönetmek İçin Proaktif Olmak Ve CRM Ve CLC 360 Bütüncül Eğitim Vizyonu  Şart

Bu siber riskleri ele almak için havacılık sektörü siber güvenliğe proaktif bir yaklaşım benimsemelidir. Bu, kritik sistemleri ve verileri korumak için şifreleme, güvenlik duvarları, izinsiz giriş tespit sistemleri ve erişim kontrolleri gibi sağlam güvenlik önlemlerinin uygulanmasını içerir. Havayolları ayrıca herhangi bir güvenlik açığını kapatmak ve siber tehditlerin bir adım önünde olmak için yazılımlarını ve sistemlerini düzenli olarak güncellemelidir. Ayrıca, endüstri paydaşları arasındaki iş birliği ve bilgi paylaşımı, siber risklerle etkili bir şekilde mücadele etmek için olmazsa olmazdır. Havayolları, düzenleyiciler ve siber güvenlik uzmanları, ortaya çıkan tehditleri belirlemek, en iyi uygulamaları paylaşmak ve riskleri azaltmak için stratejiler geliştirmek üzere birlikte çalışmalıdır. Siber tehditlere karşı birleşik bir cephe alarak havacılık sektörü dayanıklılığını artırabilir ve hem yolcuları hem de kritik altyapıyı olası zararlardan koruyabilir.

SONUÇ

Sonuç olarak, havacılık sektöründeki siber riskler, güvenlik, operasyonlar ve finansal istikrar için potansiyel etkileri olan sektör için önemli zorluklar oluşturmaktadır. Alandaki önemli isimler, havacılıkta siber güvenliğin önemi konusunda farkındalığı artırmada ve siber riskleri ele almak için çerçeveler geliştirmede önemli bir rol oynamıştır. Teknolojideki gelişmeler, sektörün siber tehditlere karşı daha iyi savunma yapmasını sağlasa da, havacılık sektörünü korumak için siber güvenlik önlemlerine sürekli dikkat ve yatırım şarttır. Kısaca Bir başka şekilde ifade edecek olursak, havacılık sektöründeki siber riskler, endüstrinin güvenliği, emniyeti ve itibarı için önemli bir tehdit oluşturmaktadır. Teknoloji gelişmeye devam ettikçe, endüstrinin siber güvenliğe yaklaşımı da yeni zorluklara ve güvenlik açıklarına uyum sağlamak için Eğitim ve Ekip Kaynak Yönetiminin kılavuzluğunda gelişmelidir. Havacılık sektörü, sağlam güvenlik önlemlerine yatırım yaparak, iş birliğini teşvik ederek ve siber tehditlere karşı proaktif kalarak riskleri azaltabilir ve herkes için güvenli ve emniyetli bir uçuş deneyimi sağlayabilir.