Türkiye’nin sürdürülebilirlik alanındaki en prestijli platformlarından biri olan 11. Sürdürülebilir Gıda Zirvesi, bu yıl gıda ve ambalaj dünyasında köklü bir paradigma değişimini gündeme taşıdı. Zirvenin “Riskten Dayanıklılığa: Güçlü ve İstikrarlı Tedarik Zincirleri İnşa Etmek” başlıklı panelinde konuşan Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Eroğlu, ambalaj sektöründe hızla ana trend haline gelen PHA (Polyhydroxyalkanoate) malzemesinin yarattığı dönüşümü sektör temsilcileriyle paylaştı.
Konuşmasında gıda tedarik zincirlerinin dayanıklılığının artık yalnızca lojistik ve maliyet yönetimiyle değil, kullanılan ambalaj malzemesinin doğayla kurduğu ilişkiyle ölçüldüğüne dikkat çeken Eroğlu, PHA’nın bu noktada ambalaj dünyasında “sessiz ama köklü bir devrim” yarattığını vurguladı. PHA’nın insan eliyle icat edilmiş bir plastik değil, mikroorganizmalar tarafından doğada doğal olarak üretilen bir biyopolimer olduğunu belirten Eroğlu, doğada kendi döngüsünü tamamlaması ve geride mikroplastik bırakmaması özelliklerinin PHA’yı bugüne kadar ambalaj sektöründe yaşanan en büyük çelişkinin çözümü haline getirdiğini ifade etti.
KAĞIT AMBALAJLAR PHA KAPLAMA İLE TAMAMEN GERİ DÖNÜŞECEK
Yavuz Eroğlu, bugün “doğal” algısıyla öne çıkan pek çok kâğıt ambalajın, yağ ve nem bariyeri sağlamak amacıyla plastik filmle kaplandığını, bunun da geri dönüşüm ve kompostlanabilirlik açısından ciddi sorunlar yarattığını hatırlattı. Bu durumun, kâğıt ambalajların büyük bölümünü doğal döngüden kopardığını söyleyen Eroğlu, PHA kaplı kâğıt ambalajların ise bu paradoksu ortadan kaldırdığını dile getirdi. PHA kaplamalı ambalajların yüksek bariyer performansı sunarken, plastik film ihtiyacını tamamen ortadan kaldırdığını ve endüstriyel kompost, ev tipi kompost ve deniz ortamında güvenle bozunabildiğini vurguladı. Eroğlu, bu durumun ambalaj dünyasında ilk kez bir malzemenin, tüm ekosistemlerde aynı anda güvenli olabildiği anlamına geldiğinin altını çizdi.
Panelde özellikle deniz ekosistemleri açısından PHA’nın yarattığı farka işaret eden Eroğlu, bilimsel verilerle desteklenen çarpıcı bir karşılaştırmaya da dikkat çekti. Orta boy bir PHA kaplı kâğıt kahve bardağının doğada yaklaşık 130 günde tamamen bozunduğunu, geleneksel plastik kaplı kâğıt bardakların ise bunun 13 katından daha uzun sürede bozunduğunu ve mikroplastik riski oluşturduğunu belirten Eroğlu, bu özelliğin PHA’yı yalnızca çevreci değil, ekosistem güvenliği açısından stratejik bir malzeme haline getirdiğini söyledi.
Avrupa Birliği’nin de PHA konusunda rotasını net şekilde çizdiğine işaret eden Eroğlu, COM4PHA gibi büyük ölçekli AR-GE girişimleriyle gıda, tarım ve kozmetik ambalajlarında PHA kullanımının artırılmasının hedeflendiğini aktardı. AB’nin amacının, fosil bazlı PET, PP ve LDPE gibi polimerleri biyolojik döngüyle uyumlu malzemelerle ikame etmek olduğunu belirten Eroğlu, bu yaklaşımın PHA’nın geleceğin ambalaj standardı olacağını açıkça ortaya koyduğunu ifade etti.
“AMBALAJIN GELECEĞİ, PHA GİBİ DOĞADAN GELİP DOĞAYA DÖNEN MALZEMELERDE"
Türkiye’de de bu dönüşümün yalnızca teorik olmadığını vurgulayan Eroğlu, RecyLoop Sürdürülebilir Ambalaj yaklaşımının, PHA’nın sanayi ölçeğinde uygulanabilirliğini somut olarak ortaya koyduğunu kaydetti. Yeşil Nobel olarak anılan 2025 Sürdürülebilir İş Ödülleri ile taçlanan bu yaklaşımın, Türkiye’nin sürdürülebilir ambalaj teknolojilerinde söz sahibi olma potansiyelini güçlendirdiğini dile getirdi.
Konuşmasında geleceğin ambalaj anlayışına ilişkin net bir mesaj veren PAGEV Başkanı Yavuz Eroğlu, “Ambalajın geleceği, PHA gibi doğadan gelip doğaya dönen malzemelerde. Bu malzemeler, hem gıda güvenliğini hem de ekosistemleri aynı anda koruyabilen yeni bir sanayi anlayışını temsil ediyor” dedi.