Tohumculuk sektörünün en önemli ihtiyacı; Ar-Ge

Teknolojinin gelişmesiyle Araştırma Geliştirme (AR-GE) çalışmaları neredeyse her sektörün önemli bir parçası haline geldi. Türkiye Tohumcular Birliği Başkanı Savaş Akcan, “Yeni Yüzyılında Türkiye Tarım ve Tohumculuk Zirvesi” programında gerçekleştirdiği açıklamada tohumculuk sektörünün Ar- Ge’den yoksun olduğunu belirterek “Tohum bilimi ve tohum teknolojileri alanında Ar-Ge faaliyetleri desteklenmelidir” dedi.

Türkiye Tohumcular Birliği (TÜRKTOB) ve Güvenilir Ürün Platformu, 15 Haziran günü İstanbul Ticaret Borsası ev sahipliğinde düzenlenen “Yeni Yüzyılında Türkiye Tarım ve Tohumculuk Zirvesi” tarihinde yapıldı.

TOHUMCULUK SEKTÖRÜ AR-GE İLE DESTEKLENMELİDİR

Türkiye Tohumcular Birliği Başkanı Savaş Akcan açılış konuşmasında gerçekleştirdiği açıklamada sektörün eksiklerine vurgu yaparken Ar-Ge çalışmalarının sektörün önemli bir ihtiyacı olduğunu şu sözlerle anlattı; “Tohumculuk sektörünün en önemli ihtiyacı, araştırma geliştirme (Ar-Ge) çalışmalarının yeteri kadar ve sürekli yapılabilmesi ve üretilen bilgi ve teknolojinin sektör tarafından kullanılabilmesidir. Bu kapsamda en önemli konu ise bitki ıslahı çalışmaları, tohum bilimi ve tohum teknolojileri alanında yapılan araştırmalar ile çeşit geliştirme çalışmalarıdır. Bu anlamda ihtiyaç ise; yüksek verimli, kaliteli, stres şartlarına, hastalık ve zararlılara dayanıklı, tüketim tercihlerine uygun çeşitlerdir. Ancak bu çalışma, önemli olduğu kadar da zor, büyük yatırım gerektiren ve uzun zaman alan bir faaliyettir. Bu nedenle öncelikle çeşit geliştirme çalışmaları olmak üzere tohum bilimi ve tohum teknolojileri alanındaki Ar-Ge faaliyetleri desteklenmelidir. Sektörde bitki ıslahçıları ile tohum sanayici ve üreticilerinin desteklenmesinin ülke ihtiyaçlarının karşılanması ve yeterli miktarda sertifikalı tohum üretimi açısından önemlidir. İyi bir dağıtım sisteminin oluşturulabilmesi açısından tohum dağıtıcılarının KOBİ desteklerinden istifade etmesi, dağıtıcılara uygun şartlarda kredi veya hibe verilmesi sağlanmalıdır.”

Savaş Akçan, ”Tohumculuk sektörü sadece bilinen şekliyle tohumdan oluşmuyor. Tohum, fide, fidan, süs bitkileri üretimi, yeni çeşit geliştirme yani bitki ıslahı, bu ürünlerin üretiminden, sanayisinden, pazarlamasına kadar çok geniş bir alanı temsil ediyoruz. Bu temsiliyeti Türkiye Tohumcular Birliği ve 7 Alt Birliği ile birlikte gerçekleştiriyoruz. Birliğimiz ve Alt Birliklerimizin hepsi kamu kurumu niteliğinde meslek üst kuruluşu olarak 15 yıldır hizmet veriyor” diye konuştu.

“ÜYE SAYIMIZ 75 BİNE ULAŞMIŞ DURUMDA”

Sektörün yerlilik oranına işaret eden Akcan sözlerine şunları ekledi; “Biz tohumculuk endüstrisi olarak tam anlamıyla yani içini tam olarak doldurarak yerli ve millî bir sektör olmak için yoğun çaba gösteriyoruz. Pandemi, savaşlar, küresel ısınma ve kuraklık, dış ticarette yaşanan dengesizlikler, uluslararası politikaların belirsizliği hatta küresel ticaret sistemlerinin ezberlediğimiz kalıplarının dışına çıkan ve pek de insancıl olmayan uygulamaları en çok tarım ve gıda sektörünü ve doğal olarak tohumculuk sektörünü etkiliyor. Bu etkilerin büyük bölümü de takdir edersiniz ki olumsuz sonuçlar yaratmaya aday.  Ancak bizler Türk tohumculuk sektörü olarak tüm bu şartlar içinde bile temel parametrelerin hepsinde oldukça başarılı yıllar geçiriyoruz.”

Türkiye Tohumcular Birliği Başkanı Savaş Akcan sektörün sorunlarına başlıklar halinde şöyle değindi;

“Tarım ve Orman Bakanlığımızın verdiği desteklerin de etki ve ivmesiyle Türk özel sektörü özellikle 2008 yılında kurulan Türkiye Tohumcular Birliği ve Alt Birlikleri öncülüğünde bakın neler yapmışsız? Üretimi esas alan bir ekonomik sektörün başarısının ana unsuru üretim verilerdir. Tohumculuk sektörü olarak üretim rakamlarımız her yıl artıyor.

Tohum, fide, fidan ve süs bitkilerinde her sene üretim miktarı ve kalitemiz yükseliyor. 2022 yıl sonu itibarıyla 1.361.336 ton sertifikalı tohumluk, 137 milyon adet meyve fidanı, 2 milyon adet asma fidanı, 6 milyar adet sebze fidesi, 91 milyon adet çilek fidesi ve 2 milyar adet süs bitkisi ürettik. Bu verilerin ne anlama geldiğini şöyle anlatmaya çalışayım.

Sertifikalı tohum üretiminde son 10 yılda yüzde 100, fidan üretiminde son 10 yılda yüzde 300, fide üretiminde son 10 yılda yüzde 95, süs bitkileri üretiminde son 10 yılda yüzde 75 artıştan söz ediyoruz. Yine üretimi esas alan bir ekonomik sektörün diğer önemli bir unsuru ise kaliteli üretiminde kanıtlarından biri olan dış ticaret verileridir.

Önce tohumdan başlayalım. On yıl önce 120 milyon dolar olan ihracatı, 232 milyon dolara yükseltmişiz. Yine on yıl önce 67 milyon Dolar olan dış ticaret açığını kapatmış üstüne neredeyse bir o kadar daha koyup 2022 yılında 63 milyon dolar dış ticaret fazlası vermişiz.

Fidan ihracatımız ise son 10 yılda 3 milyon Dolardan 35 milyon Dolara yükselmiş. İthalat ise 6 milyon Dolar ortama devam etmiş. Süs bitkilerinde 10 yıl önce 75 milyon Dolar olan ihracat, 120 milyon Dolara çıkmış. Aynı yıllar içinde 73 milyon Dolar olan ithalat ise 46 milyon Dolara gerilemiş.

Sektörün tamamını derleyecek olursak 386 milyon Dolar ihracat, 223 milyon Dolar ithalatımız var. 2018 yılında ilk kez ihracatımız ithalatı geçmişti.2022 yılında ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 173 oldu. Dolayısıyla sektörümüzün dışa, ithalata bağlı olduğunu söylemek mümkün değildir. Tam tersi görüldüğü üzere net ihracatçı bir sektörüz. Örneğin buğdayda ülkemizin tohum üretiminin ihtiyacımızı karşılama oranı yüzde 97, mısırda yüzde 259, ayçiçeğinde yüzde 755, şekerpancarında yüzde 91, arpada yüzde 70’dir.”

“TÜRKİYEMİZ STRATEJİK ÜRÜNLERİN TOHUMLUKLARINDA ÇOK GÜÇLÜDÜR”

“Baklagillerde ise kuru fasulye, mercimek ve nohutta yüzde 100’ün üzerindedir ama biz bu artışlarla yetinmek istemiyoruz.  Orta ve uzun vadede ise en büyük hedefimiz özellikle millî çeşitlerimizin üretiminin ve çiftçimiz tarafından kullanımının artmasıdır.

Tüm tohum çeşitlerimizin yüzde 100 milli tohumlar yani Türk bitki ıslahçıları tarafından, yerel genetik kaynaklarla geliştirilmiş ve yerli firmalarımız tarafından Türkiye’de üretilen tohumlar olması için yoğun gayret gösteriyoruz. Tohum yetiştiricileri belirli süre bitki grubu bazında eğitilmeli ve sadece sertifika belgesi olan tohum yetiştiricileri ayrıca desteklenmelidir. Bahçe bitkileri sektörünün ülkemiz için önemli bir ekonomik potansiyele sahip olması nedeniyle, yerli sektörün faaliyetine devam edebilmesi ve sertifikalı fidan üretimi için gerekli yatırımı yapabilecek sermayeye ulaşabilmesi için, standart fidan üretimi de dâhil; tüm sertifikalı fidan üretiminin, materyal üretimlerinin ve üreticilerinin desteklenmesi faydalı görülmektedir. Fide sektörü ise potansiyelinin henüz yüzde 25’ini karşılar durumdadır. Hızla gelişen fide üretimi faaliyetlerinin ve özellikle yatırımı çok yüksek olan aşılı fide üreticilerinin desteklenmesine ihtiyaç vardır.

Süs bitkileri üreticilerinin desteklenmesi de hem üretimin kayıt altına alınması hem de sektörün ihracat miktarının arttırılması açısından önemlidir. Ayrıca yatırım ve işletme kredilerinin üst limitlerinin tüm tohumculuk sektörü için 100 milyon liraya çıkarılması ve vadelerinin uzaması temel taleplerimiz arasındadır.”