Trump’ın gümrük vergileri Türkiye’yi nasıl etkiler?

ABD Başkanı Donald Trump’ın kararıyla uygulamaya giren gümrük vergileri küresel ticaret savaşı endişesi doğurdu ve piyasalarda sert düşüşlere yol açtı. Bazı uzmanlar bu vergilerin kur baskısı oluşturabileceğini ve Türkiye’nin faaliyet gösterdiği pazarlardaki dengeleri değiştirebileceğini söylüyor.

ABD Başkanı Donald Trump, yeni gümrük vergilerini açıkladı, dünya karıştı, piyasalar sarsıldı. Plan tüm ülkelere en az yüzde 10’luk bir temel gümrük vergisi getiriyor. Trump’ın geniş kapsamlı gümrük tarifeleri küresel piyasaları sarstı. Çin ve AB sert tepki verirken, dünya yeni bir ticaret savaşının eşiğinde bulunuyor. Beyaz Saray, Meksika ve Kanada’nın son değişikliklerden muaf tutulacağını açıkladı.

DÜNYAYI KARIŞTIRDI!

ABD Başkanı Donald Trump’ın ithal ürünlere yönelik duyurduğu yeni gümrük vergileri, ticaret savaşlarını yeniden alevlendirdi. Beyaz Saray’ın bahçesinden yapılan açıklamada, 5 Nisan’da yürürlüğe girecek şekilde pek çok ürüne %10 oranında genel vergi getirildiği duyuruldu. Daha yüksek oranlı, “karşılıklı” tarifelerin ise 9 Nisan’da devreye gireceği belirtildi. Bu karar, yalnızca Çin gibi ekonomik rakipleri değil, Japonya ve Avrupa Birliği gibi yakın müttefikleri de hedef alıyor. Japonya %24, AB ise %20 oranında yeni vergilerle karşı karşıya.

GÜMRÜK VERGİLERİ NEDİR VE NASIL UYGULANIR?

Gümrük vergileri diğer ülkelerden ithal edilen ürünlere uygulanır. Örneğin 100 dolarlık bir ürüne yüzde 25 gümrük vergisi uygulanıyorsa, o ürünü ithal eden şirket devlete 25 dolar vergi öder. Şirketler bu maliyeti genellikle fiyatına ekleyerek tüketicilere yansıtır.

ABD EN FAZLA İHRACAT YAPILAN İKİNCİ ÜLKE

Türkiye’nin rekabetçi olduğu tekstil sektöründe Bangladeş, Mısır ve Kuzey Afrika ülkelerinin daha düşük maliyet sunduğunu, Türkiye’de eskiden görece daha ucuz olan iş gücünün de Tunus, Cezayir ve Bangladeş gibi ülkelerde daha düşük fiyattan elde edilebildiği belirtiliyor. Ticaret Bakanlığı verilerine göre 2024 Aralık ayında ABD, 1,5 milyar dolar ile Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı ikinci ülke oldu. TÜİK verilerine göre Aralık ayında Türkiye’nin ihracatının %6,4’ü ABD’ye yapıldı. Bazı uzmanlar bu vergilerin kur baskısı oluşturabileceğini ve Türkiye’nin faaliyet gösterdiği pazarlardaki dengeleri değiştirebileceğini söylüyor. ABD ithalatçılarının, pahalanan Çin mallarına alternatif arayacağını, bu durumun da Türkiye için alan açabileceğini söyleyen bazı uzmanlarda, “Türkiye rekabet avantajı olan giyim, araba parçaları ve ev eşyaları gibi sektörlerde pazar payı kazanabilir. Ancak bu olası kazanım muhtemelen küçük olacaktır.” görüşü hakim.

ÇİN’İN BOŞLUĞUNU TÜRKİYE DOLDURAMAZ!

Çin’in ABD’den gördüğü “hasmane tutum” nedeniyle üretimini başka ülkelerde satmaya başladığını belirten ekonomistler, ABD’nin bu süreçte başvurduğu alternatif üreticilerin arasında Türkiye’nin bulunmadığını ifade ediyorlar. Türkiye’deki üreticilerin ABD pazarında “bir kültür çatışması yaşadıklarını” ve ihracat payını artırmalarının “zor olacağını” söyleyen uzmanlar, Türkiye’nin ABD için alternatif tedarikçi konumuna gelebileceğini ve tekstil, otomotiv yan sanayi ve kimya sektörlerinde yeni ihracat fırsatları doğabileceğini belirtiyor. Çin düğmeye bastığı zaman 100 konteyner doldurduğunu belirten uzmanlar, bizim sanayimiz düğmeye bastığı zaman bir konteyner ancak dolduruyor. Dolayısıyla Çin’in bırakacağı boşluğu Türkiye’nin bu haliyle doldurabilmesinin çok zor göründüğünü söylüyorlar. Uygulanan sıkı para politikaları yurt içindeki talebi düşürdüğü için Türkiye’nin üretiminin çoğunu ihracat yoluyla satmayı hedeflediğine dikkat çeken uzmanlar, genel olarak dünyada dış ticaretin gümrük vergileri nedeniyle maliyetli hale gelmesi, üretim temelini ihracat yoluyla yurt dışına aktarması beklenen bir ülkenin bu planlarını da bozacak ve Türkiye ekonomisini de olumsuz etkileyeceğini ifade ediyorlar.

İŞTE ABD’NİN YENİ VERGİ ORANLARI

Yeni gümrük vergisi oranları ülkelere göre şu şekilde belirlendi:

Türkiye: %10

Avrupa Birliği: %20

Çin: %34

İngiltere: %10

Brezilya: %10

Güney Afrika: %30

Tayvan: %32

Japonya: %24

Güney Kore: %25

Tayland: %36